Tintoretto - Son akşam Yemeği (last supper) eseri ve açıklaması
Tintoretto, ''Son Akşam Yemeği'' / ''Last Supper'' 1536-1564. Son Trovaso Kilisesi, Venedik.
Sanatçının ''Son Yemek' adlı çalışması, ünlü çalışmalarından biridir. İncil'de geçen ve ilk Hristiyan resim sanatı örneklerinden beri çok sevilen bir konu olan Son Yemek üzerine yapılması bir yana. Leonardo gibi bir dehadan sonra tekrar bu konuyu ele alarak kendi stiliyle onun karşısına çıkma cesareti göstermiştir. Bugün hem Tintoretto'nun son yemeğini anlatırken diğer yandan bu iki ustanın son yemeklerini karşılaştıralım.
Tintoretto'nun hazırladığı masa Leonardo'nun hazırladığı masa gibi resim yüzeyine paralel durmuyor. Havariler ise Leonardo'da yanyana ikişer ve üçerli gruplar halinde toplanırken Tintoretto'un sofra düzeninin daha dağınık olduğunu görüyoruz. Havariler ve İsa bu eserde yalnız değil. Tintoretto yalnızca Havarilere ve İsa'ya değil yardımcı karakterlere de yer vermiş. Bu santçının tek Son yemek çalışması değil. Bir de böyle bir çalışması var.
Burada da Havarilerin ve masa etrafına dağınık şekilde yerleştirildiğini görüyoruz. Hatta bu son resim için yapılan en sert yorum kutsal bir sahnenin bir meyhane sahnesine dönüştürüldüğüdür.
Bir resimde Tintoretto Leonardo gibi İsa'nın arkasına bir pencere yerleştirmiş ve ışığı ve kutsiyeti bu pencereden gelen ışıkla sağlarken Diğer yaptığı karanlık bir mağarada geçen son akşam yemeğinde ışık saçan haleler kullanmış ve bunu havarilere de uygulamıştır. Elbette en güçlü ışık İsa'dan gelen ışıktır. Tintoretto iki resminde de servis yapan kişiler kullanmış. Eğer Leonardo'nun figürlerini incelerseniz onlara bir anlam yüklendiğini ve kusursuz bir havaları olduğunu görürsünüz. Ancak Tintoretto'nun figürleri gayet günlük ve sıradan insanlar gibidirler. Hatta Tintoretto Havarilerin yüzlerini bile yapmak uğraşmıyor.
Bu İki eserinde de ya kalabalıktan ya da karanlıktan, kimi zamanda vücut pozisyonlarından yüzleri gözükmezken Leonardo'da hepsi detaylı ve İkonografik bir şekilde duruyor. Örneğin İsa'nın bize göre sağında parmağını kaldıran figürün Şüpheci Thomas olduğunu hemen anlıyoruz. Çünkü İsa ölüp dirildikten sonra havarilerinin yanına gittiğinde Şüpheci Thomas gerçek mi diye parmağını
Sanatçının ''Son Yemek' adlı çalışması, ünlü çalışmalarından biridir. İncil'de geçen ve ilk Hristiyan resim sanatı örneklerinden beri çok sevilen bir konu olan Son Yemek üzerine yapılması bir yana. Leonardo gibi bir dehadan sonra tekrar bu konuyu ele alarak kendi stiliyle onun karşısına çıkma cesareti göstermiştir. Bugün hem Tintoretto'nun son yemeğini anlatırken diğer yandan bu iki ustanın son yemeklerini karşılaştıralım.
Tintoretto'nun hazırladığı masa Leonardo'nun hazırladığı masa gibi resim yüzeyine paralel durmuyor. Havariler ise Leonardo'da yanyana ikişer ve üçerli gruplar halinde toplanırken Tintoretto'un sofra düzeninin daha dağınık olduğunu görüyoruz. Havariler ve İsa bu eserde yalnız değil. Tintoretto yalnızca Havarilere ve İsa'ya değil yardımcı karakterlere de yer vermiş. Bu santçının tek Son yemek çalışması değil. Bir de böyle bir çalışması var.
Burada da Havarilerin ve masa etrafına dağınık şekilde yerleştirildiğini görüyoruz. Hatta bu son resim için yapılan en sert yorum kutsal bir sahnenin bir meyhane sahnesine dönüştürüldüğüdür.
Bir resimde Tintoretto Leonardo gibi İsa'nın arkasına bir pencere yerleştirmiş ve ışığı ve kutsiyeti bu pencereden gelen ışıkla sağlarken Diğer yaptığı karanlık bir mağarada geçen son akşam yemeğinde ışık saçan haleler kullanmış ve bunu havarilere de uygulamıştır. Elbette en güçlü ışık İsa'dan gelen ışıktır. Tintoretto iki resminde de servis yapan kişiler kullanmış. Eğer Leonardo'nun figürlerini incelerseniz onlara bir anlam yüklendiğini ve kusursuz bir havaları olduğunu görürsünüz. Ancak Tintoretto'nun figürleri gayet günlük ve sıradan insanlar gibidirler. Hatta Tintoretto Havarilerin yüzlerini bile yapmak uğraşmıyor.
Bu İki eserinde de ya kalabalıktan ya da karanlıktan, kimi zamanda vücut pozisyonlarından yüzleri gözükmezken Leonardo'da hepsi detaylı ve İkonografik bir şekilde duruyor. Örneğin İsa'nın bize göre sağında parmağını kaldıran figürün Şüpheci Thomas olduğunu hemen anlıyoruz. Çünkü İsa ölüp dirildikten sonra havarilerinin yanına gittiğinde Şüpheci Thomas gerçek mi diye parmağını
İsa'nın yarasının içine sokan Thomas. Petrus ise Romalı askerler İsa'yı almaya geldiğinde Askerlerden birinin kulağını kestiği bıçakla resmedilmiş. Yahuda ise esmer çirkin ve sakallı resmedilirken İsa'yı bir kese altına sattığı için elinde bir kese Altınla resmedilmiş. Tintoretto'da böylesine sembolik ve küçük detaylar bulmak zor. Özellikle mağarada geçen eserinde çok çok zor.
Ancak meyhane sahnesine benzetilen bu eserinde resmin en önünde yer alan kırmızı kıyafetli eli şaraba giden figürün Yahuda olduğunu söylersek doğru demiş oluruz.
Biraz önce İsa onlardan birinin kenidisini ele verdiğini söylemiş olmalı. Masa'da bir merak uyanırmşa da benzemiyor ama figürün arkaya doğru giderek konudan komik bir şekilde sıyrılmaya çalışması Sanat Tarihçilere bunun Yahuda olduğu izlenimini vermiş. İyi yönden bakarsak Tintoretto'nun figürleri gerçekçi ve gerçek hayatta rastlayacağımız tipler. Bu resimde bir yenilik ve yeni bir bakış açısıdır. Mağara'da ise işler karışık Havada hayaletler ve melekler dolanıyor gibi.
Yoğun bir çalışma söz konusu. Gerçeklikten tamamen kopsa da Leonardo gibi idealleştirilmiş figürlerden yine kaçınmış. Çok güçlü bir gölge-ışık etkisi de resimde dikkatimizi çeken ilk şey oluyor... Tintoretto iki farklı son yemek resmi yaparak iki farklı ziyafet sunuyor. Leonardo'ya benzemeye çalışmaması bu ressamın kendine has lezzeti yakaladığını gösteriyor. Elimden gelidiğinde bu iki sanatçının konuyla ilgili yaptıkları resimleri anlatıp, karşılaştırmaya çalıştım.
Yazi alintidir. Alinti yapilan yazar twitter: @sanatntarihi - celil sadik'dir
Yorumlar
Yorum Gönder